NEW! Select language from the list below:

Historia Kostrzyna w pytaniach i odpowiedziach

Jeśli dysponujecie Państwo wiedzą na dany temat, chcielibyście uzupełnić odpowiedź i podzielić się posiadanymi informacjami, prosimy o kontakt mailowy. Jeśli informacja okaże się cenna i ciekawa, zostanie przez nas opublikowana. Zapraszamy do współpracy!


Kiedy i kto wybudował strzelnicę , która znajduje się w lesie w bliskiej odległości od drogi leśnej prowadzącej od przejazdu kolejowego przy szpitalu do domku myśliwskiego i czy w latach powojennych była ona wykorzystywana przez wojsko polskie?

Strzelnica była i jest po dziś dzień elementem znacznie większego założenia wojskowego Pionieren-Übungsplatz - Placu Ćwiczeń Pionierów. Teren ten był miejscem szkolenia jednostki pionierów stacjonującej w mieście. Mowa tutaj o Zmotoryzowanym 3 Pruskim Batalionie Pionierów. Dla jego użytku wykonano szereg obiektów, służących ćwiczeniu podstawowych umiejętności charakterystycznych dla tego typu wojsk. Obiekty zostały wykonane przez Festungsbaugruppe III - III Grupę Budownictwa Fortecznego, działającą pod nadzorem Festungsinspektion III Kustrin - III Inspekcji Fortyfikacyjnej w Kostrzynie. Budowa jednak każdego z tych obiektów była rozpoczynana, dopiero po zatwierdzeniu całościowego planu założenia przez Oberkommando des Heeres - Dowództwo Wojsk Lądowych w Berlinie.

Plac Ćwiczeń Pionierów został wykonany w drugiej połowie lat trzydziestych, w dobie wzmożonej mobilizacji i przygotowywania się III Rzeszy do wojny. Z tego też okresu pochodzą inne wojskowe inwestycje na terenie miasta. Łącznie na Placu Ćwiczeń wykonano kilkadziesiąt obiektów rozmaitego przeznaczenia. Warto w tym miejscu wyjaśnić stosowany termin "pionierów". W armii niemieckiej mianem pionierów określano jednostki w Polsce określane mianem saperów. Mamy więc do czynienia z Placem Ćwiczeń używanym przez, w polskim rozumieniu, saperów. Ze względu na specyfikę jednostki wykonane obiekty musiały spełniać bardzo określone funkcje.

Warto wspomnieć o kilku najważniejszych obiektach. Największymi i wydaje się najważniejszymi były: Viadukt - most ćwiczebny, Übungswerk - dzieło ćwiczebne (schron ćwiczebny), Schie?bahn - strzelnica. Strzelnice zostały wykonane dwie, jedna spełniająca co najwyżej wymogi ćwiczeń dla broni krótkiej/automatycznej, druga dla wszystkich typów. Oprócz tego został wzniesiony szereg obiektów mniejszych: Schartenstand - schron do prowadzenia ognia frontalnego, Lagerbunker - schron składowy, być może również pełniący rolę miejsca dla kierownika ćwiczeń na placu, Widerlager - przyczółek mostowy ( tych wykonano kilka ).

Plac Ćwiczeń Pionierów był używany również przez jednostki Ludowego Wojska Polskiego. Łatwe do odnalezienia w terenie są obiekty wprowadzone przez nowych użytkowników. W sąsiedztwie już wymienionych obiektów są rozmaite konstrukcje wykonane nowszymi, co nie znaczy lepszymi technikami. Jest zachowanych min. kilka transzei szalowanych betonowymi prefabrykatami. W większości są to obiekty w złym stanie technicznym. Plac Ćwiczeń był używany przez LWP a potem przez WP, do momentu rozwiązania jednostek stacjonujących w Kostrzynie. Drugim i chyba najtrwalszym śladem bytności żołnierzy LWP są drzewa. Rezerwiści odbywający służbę w kostrzyńskich jednostkach ryli w korze nazwy swoich Wojskowych Komend Rezerwy oraz lata odbywania służby. Dzięki temu mamy przegląd z jakich regionów Polski byli kierowani do Kostrzyna poborowi.


Tematem tym zajmował się m. in. Pan Paweł Rychterski w artykule : " Ośrodek szkolenia saperów Küstrin - schron ćwiczebny "Panzerwerk" ", [w:] De Oppido et Castello - Przeszłość i teraźniejszość Twierdzy Kostrzyn, pod red. B. Mykietów i M. Tureczek, Urząd Miasta Kostrzyna n. O., Kostrzyn - Zielona Góra 2004.

Betonowa kopuła ćwiczebna schronu z widocznymi trafieniami i erozją roślinną. Widoczne również slady nielegalnych eksploracji. Widoczne również dwie strzelnice dla Maxima wz. 08.


Widok filarów mostu. Zachowane jedynie skrajne przęsła mostu, o konstrukcji murowanej , bądź żelbetowej. Inne przęsła zgruzowane bądź usunięte. Widoczne nawierty w filarze służące montowaniu ładunków.


Zachowany betonowy kulochwyt strzelnicy wraz z nasypem przechwytującym pociski. Po lewej widoczne pozostałości uchwytów na tarcze strzeleckie.


Jeden z zachowanych schronów ćwiczebno obserwacyjnych. Uszkodzony mur skarpowy, brak stropu, wyposażenia wewnętrznego. Ściany są w zasadniczo dobrym stanie.


Inne pytania, na które opracowaliśmy odpowiedzi:

Kiedy powstała zabudowa Placu Grunwaldzkiego? Kto był budowniczym i dla kogo były przeznaczone mieszkania?

Czy istnieją plany zagospodarowania kolejowej wieży ciśnień przy linii kolejowej prowadzącej z Kostrzyna w stronę Gorzowa i Dębna?

W którym miejscu usytuowany był kościół przy dawnej ulicy Adolfa Hitlera?

Gdzie przed wojną znajdował się tartak w Kostrzynie?

Co znajdowało się na ul. Gorzowskiej w miejscu, gdzie obecnie są 4 bloki z tzw. wielkiej płyty (3 bloki Sp. Mieszkaniowej "Morena" i 1 blok tzw. "wojskowy" na skrzyżowaniu z ul. Wojska Polskiego)?

Proszę o informacje na temat budynków przy ulicy Mickiewicza 12-18, Gorzowskiej 24-36, Dworcowej 1-3-5, Wojska Polskiego 31-33, Narutowicza 5

W jaki sposób w przedwojennym Kostrzynie był dostarczany gaz do gazowni? Czy gaz był wydobywany gdzieś w okolicy i był dowożony lub przesyłany gazociągiem?

Czy w Kostrzynie lub w okolicach znajdowały się obozy RAD?

Czym zajmowała się organizacja o nazwie "Schützengilde Küstrin", jaka jest jej historia oraz gdzie się znajdowała jej siedziba? Czy organizacja posiadała własne symbole i stroje organizacyjne?

Co stało się z armatą i obeliskiem, które się znajdowały na Bastionie Król?

Czy posiadacie Państwo informacje na temat "starego amfiteatru"?

Jakie były losy kostrzyńskiej straży pożarnej przed wojną?

Proszę o informację na temat obiektu w bliskim sąsiedztwie ulicy Namyślińskiej w lesie (obok niedawno wybudowanego domu jednorodzinnego). Wygląda to na jakiś betonowy bunkier, już wysadzony i zniszczony. Ale do czego służył i kto go tam wybudował?

Jaką funkcję pełnił lub pełni niewielki wymurowany z cegły obiekt, znajdujący się przed mostem drogowym na Warcie,
na skrzyżowaniu ulic Sikorskiego i Mostowej, po przeciwnej stronie KCK?

Proszę o informacje na temat bloku mieszkalnego w Kostrzynie, który znajduje sie na ulicy Kopernika, tuż przy parku miejskim (jest m.in. siedzibą GBS Barlinek). Co znajdowało się kiedyś w tym budynku? Czy posiadacie Państwo jakieś historyczne zdjęcia?

Co się stało z pierwszym kościołem w Drzewicach na ul. Kościelnej, którego pozostałości (gruzy) jeszcze istnieją?

Czy znana jest historia kamienicy przy ul. Wodnej 13? Podobno kiedyś był to szpital?

Czy posiadają Państwo informacje o Cmentarzu Żydowskim i znadującej się w pobliżu synagogi? (proszę także o zdjęcia)

Czy istnieją jakieś przedwojenne plany miasta z siatką ulic? Jak nazywały się przed wojną obecne ulice Kostrzyna?

Przez kogo został rozebrany zamek i gdzie powędrowały jego cegły?

Co znajdowało się przed wojną na obecnej ulicy Krótkiej?

Gdzie znajdował się "Bienenhof"?

Na ulicy Wojska Polskiego nie wymienia się nawierzchni jezdni. Czy jest ona objęta ochroną konserwatorską?

Skąd pochodzi nazwa Wzgórze Grudzia? W którym miejscu znajdowała się wieś Grudzia?

Gdzie miasto Kostrzyn w okresie II wojny światowej składowało swoje odpady komunalne,gdzie znajdowały się wysypiska śmieci?

Gdzie w przedwojennym Kostrzynie znajdował się stadion miejski?

Posiadam w swoim zbiorze papierowy pieniądz zastępczy, czyli Notgeld, wyemitowany przez magistrat miasta Kostrzyna 1 lutego 1921 roku. Opiewana na nim wartość wynosi 50 fenigów. Czy istnieją inne nominały z tej serii?

Kto i kiedy kazał usunąć z kostrzyńskich ulic tory tramwajowe?

Jak usytuowane były niemieckie transzeje (odległości od centrum miasta itp.) z okresu obrony miasta w 1945 roku?

Czy istnieją szkice, plany lub inna dokumentacja na podstawie której można zlokalizować rozkład podziemnych przejść,tuneli itp.?

Do czego służył filar widoczny z mostu na rzece Warcie?

Kiedy otwarto Stadion Miejski w Kostrzynie nad Odrą?

Kiedy definitywnie zamknięto przejazd przez most, na drugą stronę Odry dla ludności cywilnej?

Ile w latach 1939-45 mieściło się na terenie miasta koszar wojskowych, jakie to były jednostki i gdzie znajdowały się ich tereny ćwiczeń?

(c) Muzeum Twierdzy Kostrzyn 2011 - wszystkie prawa zastrzeżone