NEW! Select language from the list below:

Historia Kostrzyna w pytaniach i odpowiedziach

Jeśli dysponujecie Państwo wiedzą na dany temat, chcielibyście uzupełnić odpowiedź i podzielić się posiadanymi informacjami, prosimy o kontakt mailowy. Jeśli informacja okaże się cenna i ciekawa, zostanie przez nas opublikowana. Zapraszamy do współpracy!


Jakie były losy kostrzyńskiej straży pożarnej przed wojną?

Ochotnicza Straż Pożarna w Kostrzynie utworzona została 24 kwietnia 1872 r. przez gimnazjalnego nauczyciela gimnastyki nazwiskiem Schulze. Nosiła wówczas miano "Ochotnicza Straż Ogniowa Gimnastyków" [Freiwillige Turnerfeuerwehr]. Jej założyciel i pierwszy dowódca próbował ją utworzyć jeszcze w 1854 r., jednak magistrat nie przyznał mu wówczas środków na jej wyposażenie. Pierwsi kostrzyńscy strażacy (w liczbie łącznie 60 umundurowanych funkcjonariuszy) podzieleni byli stosownie do ich specjalności na dwa "korpusy": "wspinaczy" [Steigerkorps] oraz "polewaczy" [Wasserkorps]. W 1876 r. pierwsi dysponowali wozem z drabinami i uzbrojeniem, drudzy zaś 2 sikawkami [Saug- und Druckspritze], ponadto dwoma zbiornikami na wodę [Wassertiene]. Wyposażenie uzupełniać miało jeszcze 8 sikawek innych typów - zapewne pomniejszych ręcznych. Nie znamy niestety dokładnie późniejszego wyposażenie kostrzyńskich strażaków, możemy jednak przyjąć, że było ono stale na najwyższym osiągalnym poziomie, gdyż prominentnym strażakiem był również Gustaw Robert Ewald, który w 1878 r. założył wytwórnię sprzętu pożarniczego (przy ul. Gorzowskiej). Ta ostatnia zyskała sobie z czasem znaczną renomę, przy okazji rozsławiając miasto.


historyczny pojazd strażacki z wytwórni Ewalda, znajdujący się w JRG PSP w Kostrzynie and Odrą

Po 1876 r. "Straż Ogniowa Gimnastyków" przemianowana została w "Miejską Straż Pożarną", gdyż miejscowe Towarzystwo Gimnastyczne nie było już w stanie ponosić kosztów jej utrzymania i miasto musiało je wspomóc. Założyciel ustąpił miejsca szefowi miejskiej straży pożarnej, fabrykantowi Gustawowi Fuhrmannowi, który pozostawał dowódcą do 1886 (w randze aspiranta/oficera [Brandwart?]). Później - do 1890 r. - dowódcą straży był aspirant/oficer Hermann Gotschalk (z zawodu kupiec), a jego zastępcą syn i następca wspomnianego wyżej fabrykanta sprzętu pożarniczego Teodor. Po nich dowództwo objął aspirant/oficer Gustaw Lange (fabrykant), wspierany przez dwóch ogniomistrzów (w cywilu kominiarzy).


fragment historycznego pojazdu strażackiego, znajdujący się w JRG PSP w Kostrzynie and Odrą

W 1895 r. w dzielnicy Nowe Miasto (współczesny Kostrzyn) utworzona została nowa jednostka określana mianem "Ochotniczej Straży Pożarnej Kostrzyn - Nowe Miasto". Jej dowódcą został Teodor Ewald - od 1914 r. inspektor wszystkich trzech ówcześnie istniejących kostrzyńskich jednostek Ochotniczej Straży Pożarnej. Kilkakrotnie fundował on kostrzyńskiej straży nowy sprzęt (m. in. wielką ręczną sikawkę tłokową, drabinę obrotową, pociąg gaśniczy). Możemy przyjąć, że mniej więcej w tym czasie powstała ocalała do dziś (w międzyczasie rozbudowana) remiza. Stare Miasto i Długie Przedmieście obsługiwane były początkowo nadal przez "miejską" straż pożarną, jednak w 1901 r. utworzono w miejsce tej ostatniej jednostki Ochotniczej Straży Pożarnej "Kostrzyn - Stare Miasto" oraz "Długie Przedmieście". Po I wojnie światowej odrębną jednostkę utworzono również na przedmieściu Kuhbrücken. W 1927 r. połączono wszystkie wspomniane jednostki w jednolitą "Ochotniczą Straż Pożarną Kostrzyn", nad którą dowództwo przejął inspektor Wilhelm Städter. Podział na 4 oddziały utrzymano. W 1930 r. - w związku z włączeniem gminy Chyża [Kietz] do miasta Kostrzyn - doszedł do nich kolejny, piąty już oddział "Chyżyno" [Kietzerbusch]. Wyposażenie nabywano nadal we własnym zakresie - składali się na nie głównie bierni członkowie straży pożarnej, wśród których było jednak sporo posażnych Kostrzynian zainteresowanych odpowiednią prezencją "własnej" straży.


zabytkowy sprzęt strażacki, znajdujący się w JRG PSP w Kostrzynie and Odrą

Po 1933 r. (po dojściu Hitlera do władzy) straż pożarna stała się swego rodzaju formacją policyjną (czy raczej paramilitarną, w rodzaju obrony cywilnej), której organizacja oparta została na "zasadzie wodzowskiej" (ścisła hierarchizacja). Do jej zadań należała również ochrona przed skutkami bombardowań lotniczych.


Warto dodać, że kostrzyńska firma produkująca sprzęt gaśniczy "Gustav Ewald Feuerlöschgeräte" (z siedzibą przy ul. Gorzowskiej), założona w roku 1878, była nie tylko jednym z pionierów, ale i w pewnym okresie czasu największą firmą tej branży w Niemczech. [Więcej informacji] na temat firmy i jej założyciela można uzyskać na niemieckojęzycznej stronie poświęconej historii Kostrzyna www.cuestrin.de


Inne pytania, na które opracowaliśmy odpowiedzi:

Kiedy powstała zabudowa Placu Grunwaldzkiego? Kto był budowniczym i dla kogo były przeznaczone mieszkania?

Czy istnieją plany zagospodarowania kolejowej wieży ciśnień przy linii kolejowej prowadzącej z Kostrzyna w stronę Gorzowa i Dębna?

W którym miejscu usytuowany był kościół przy dawnej ulicy Adolfa Hitlera?

Kiedy i kto wybudował strzelnicę , która znajduje się w lesie w bliskiej odległości od drogi leśnej prowadzącej od przejazdu kolejowego przy szpitalu do domku myśliwskiego i czy w latach powojennych była ona wykorzystywana przez wojsko polskie?

Gdzie przed wojną znajdował się tartak w Kostrzynie?

Co znajdowało się na ul. Gorzowskiej w miejscu, gdzie obecnie są 4 bloki z tzw. wielkiej płyty (3 bloki Sp. Mieszkaniowej "Morena" i 1 blok tzw. "wojskowy" na skrzyżowaniu z ul. Wojska Polskiego)?

Proszę o informacje na temat budynków przy ulicy Mickiewicza 12-18, Gorzowskiej 24-36, Dworcowej 1-3-5, Wojska Polskiego 31-33, Narutowicza 5

W jaki sposób w przedwojennym Kostrzynie był dostarczany gaz do gazowni? Czy gaz był wydobywany gdzieś w okolicy i był dowożony lub przesyłany gazociągiem?

Czy w Kostrzynie lub w okolicach znajdowały się obozy RAD?

Czym zajmowała się organizacja o nazwie "Schützengilde Küstrin", jaka jest jej historia oraz gdzie się znajdowała jej siedziba? Czy organizacja posiadała własne symbole i stroje organizacyjne?

Co stało się z armatą i obeliskiem, które się znajdowały na Bastionie Król?

Czy posiadacie Państwo informacje na temat "starego amfiteatru"?

Proszę o informację na temat obiektu w bliskim sąsiedztwie ulicy Namyślińskiej w lesie (obok niedawno wybudowanego domu jednorodzinnego). Wygląda to na jakiś betonowy bunkier, już wysadzony i zniszczony. Ale do czego służył i kto go tam wybudował?

Jaką funkcję pełnił lub pełni niewielki wymurowany z cegły obiekt, znajdujący się przed mostem drogowym na Warcie,
na skrzyżowaniu ulic Sikorskiego i Mostowej, po przeciwnej stronie KCK?

Proszę o informacje na temat bloku mieszkalnego w Kostrzynie, który znajduje sie na ulicy Kopernika, tuż przy parku miejskim (jest m.in. siedzibą GBS Barlinek). Co znajdowało się kiedyś w tym budynku? Czy posiadacie Państwo jakieś historyczne zdjęcia?

Co się stało z pierwszym kościołem w Drzewicach na ul. Kościelnej, którego pozostałości (gruzy) jeszcze istnieją?

Czy znana jest historia kamienicy przy ul. Wodnej 13? Podobno kiedyś był to szpital?

Czy posiadają Państwo informacje o Cmentarzu Żydowskim i znadującej się w pobliżu synagogi? (proszę także o zdjęcia)

Czy istnieją jakieś przedwojenne plany miasta z siatką ulic? Jak nazywały się przed wojną obecne ulice Kostrzyna?

Przez kogo został rozebrany zamek i gdzie powędrowały jego cegły?

Co znajdowało się przed wojną na obecnej ulicy Krótkiej?

Gdzie znajdował się "Bienenhof"?

Na ulicy Wojska Polskiego nie wymienia się nawierzchni jezdni. Czy jest ona objęta ochroną konserwatorską?

Skąd pochodzi nazwa Wzgórze Grudzia? W którym miejscu znajdowała się wieś Grudzia?

Gdzie miasto Kostrzyn w okresie II wojny światowej składowało swoje odpady komunalne,gdzie znajdowały się wysypiska śmieci?

Gdzie w przedwojennym Kostrzynie znajdował się stadion miejski?

Posiadam w swoim zbiorze papierowy pieniądz zastępczy, czyli Notgeld, wyemitowany przez magistrat miasta Kostrzyna 1 lutego 1921 roku. Opiewana na nim wartość wynosi 50 fenigów. Czy istnieją inne nominały z tej serii?

Kto i kiedy kazał usunąć z kostrzyńskich ulic tory tramwajowe?

Jak usytuowane były niemieckie transzeje (odległości od centrum miasta itp.) z okresu obrony miasta w 1945 roku?

Czy istnieją szkice, plany lub inna dokumentacja na podstawie której można zlokalizować rozkład podziemnych przejść,tuneli itp.?

Do czego służył filar widoczny z mostu na rzece Warcie?

Kiedy otwarto Stadion Miejski w Kostrzynie nad Odrą?

Kiedy definitywnie zamknięto przejazd przez most, na drugą stronę Odry dla ludności cywilnej?

Ile w latach 1939-45 mieściło się na terenie miasta koszar wojskowych, jakie to były jednostki i gdzie znajdowały się ich tereny ćwiczeń?

(c) Muzeum Twierdzy Kostrzyn 2011 - wszystkie prawa zastrzeżone