Jeśli dysponujecie Państwo wiedzą na dany temat, chcielibyście uzupełnić odpowiedź i podzielić się posiadanymi informacjami, prosimy o kontakt mailowy. Jeśli informacja okaże się cenna i ciekawa, zostanie przez nas opublikowana. Zapraszamy do współpracy!
W okresie po uformowaniu ochotniczej "Reichswehr" (1921) w Kostrzynie stacjonował jedynie 3 (pruski) batalion pionierów (zmot.) - rozlokowany w koszarach pionierów (zbudowanych w 1913 r. "Pionier-Klinke-Kaserne"), później koszar polskiego pułku artylerii, których resztki ostały się przy ul. Kard. S. Wyszyńskiego), oraz 4 szwadron 3 (pruskiego) oddziału samochodowego - umieszczony w dawnych koszarach artylerii na Wyspie Odrzańskiej ("General-Lotterer-Kaserne", wzniesionych w latach 1902-04 i po dziś dzień w znacznej części zachowanych). Większość pozostałych obiektów zaplecza twierdzy i garnizonu (dziś już w lwiej części nieistniejących) stała się w latach 20-tych użytkami cywilnymi.
W latach 1934-35 przy pochodzącej jeszcze z XIX w. strzelnicy zbudowano nowe koszary ("Stülpnagelkaserne" - współczesne Osiedle Leśne) dla III batalionu nowo uformowanego 50 pułku piechoty, poza tym do koszar na Wyspie Odrzańskiej wróciła artyleria (I dywizjon 39 pułku) - wraz z pionierami oddziały te organizacyjnie wchodziły w skład 3 dywizji piechoty (DP). Z czasem, wraz z postępami niemieckich zbrojeń, był on rozbudowywany o kolejne obiekty (braki mieszkalne, garaże, składy). W 1936 zbudowano również nowy lazaret garnizonowy - współczesny szpital miejski. W Kostrzynie funkcjonowało również kilka obszernych placów ćwiczeń, które następnie przejęte zostały przez wojsko polskie. Największy, rozciągający się na północ od Osiedla Leśnego, obejmujący również teren, na którym współcześnie odbywa się przystanek Woodstock, służył różnym formacjom, z pewnością ćwiczono tutaj piechotę, szczególnie obsługi KM i pancerzownic, oraz artylerzystów: do niedawna zachowane były odpowiednie, naśladujące formy fortyfikacji polowej stanowiska dla dział i fragmenty "okopów" odziewane słabo zbrojonym betonem (by uczynić je trwalszymi, normalnie szalowane byłyby np. żerdkami). "Lądowy" plac ćwiczeń ("Pionier-Landübungsplatz") pionierów znajdował się pierwotnie na przedpolu nieistniejącego już fortu "Nowe Dzieło", "wodny" natomiast nad Wartą, na wschód od wylotu ul. Wodnej - w miejscu zajętym później również przez polskich saperów. Co do pierwszego, najwyraźniej miejsce nie odpowiadało już potrzebie zachowania tajemnicy, w latach 30-tych utworzono więc nowy plac ćwiczeń w dyskretniejszym miejscu - lesie po lewej stronie szosy w kierunku Sarbinowa (naprzeciwko fortu). Obejmował on między innymi strzelnicę, zespół baraków składowych, pasy różnego typu przeszkód (można było dzięki temu ćwiczyć ich forsowanie), ćwiczebny most złożony z kilku przęseł o różnej konstrukcji, służący demonstrowaniu zakładania ładunków wybuchowych (w ostatnich latach niestety po większej części zniszczony), atrapę schronu bojowego (zachowaną), służącą do treningu grup szturmowych szkolonych w natarciu na fortyfikacje, zapewne wiele innych trudniejszych dziś do dostrzeżenia i zdefiniowania obiektów.
Począwszy od 1933 r. funkcjonowała na miejscu "Komendantura Kostrzyn" (od 1938 r. "Komendantura Graniczna"), która w sierpniu 1939 wystawiła 12 Dowództwo Odcinka Pogranicznego oraz dowództwo 50 DP, na którą składały się okoliczne oddziały Ochrony Pogranicza. W Kostrzynie formowano później część batalionów zapasowych tego związku. W 1934 r. utworzono w Kostrzynie III Inspekcję Forteczną, przemianowaną w 1939 r. w III Dowództwo Pionierów Fortecznych. Podlegały jej kierujące pracami na linii Niesłysz - Obra (późniejszym "Froncie Fortecznym Łuku Warty-Odry", czyli popularnym MRU) Grupy Budowlane Torzym i Sulechów, późniejsze (od 1936 r.) Forteczne Sztaby Pionierskie 6 i 7 z siedzibą w Kostrzynie - po wybuchu wojny oba sztaby przeniesiono w inne miejsca. W toku mobilizacji w sierpniu 1939 r. formowano w Kostrzynie ponadto części 196 pp, 168 part oraz 168 batalion pionierów - elementy 68 DP.
W okresie II wojny światowej mobilizowano względnie organizowano w Kostrzynie szereg jednostek i różnych elementów związków taktycznych, których pełna lista nie jest nam jeszcze znana, nie zawsze potrafimy również orzec, gdzie mogły być one skoszarowane.
W rejonie Kostrzyna uformowano w 1940 r. 333 DP (680, 681 i 682 pp, 333 part) przeznaczoną do zadań okupacyjnych. W tym samym roku uformowano w Kostrzynie jeden z batalionów "Strzelców Krajowych" wystawianych przez III okręg wojskowy (I). W 1943 r. wystawiony został w Kostrzynie (i tutaj później kwaterował) sztab brygady odpowiadającej za formowanie uzupełnień jednostek pancernych i zmotoryzowanych z III okręgu wojskowego. Należał do nich również 50 zapasowy batalion grenadierów pancernych formowany w Kostrzynie. W tym samym roku uformowano w Kostrzynie sztab 433 DP (rezerwowej jednostki alarmowej) użytej później (w styczniu 1945 r.) w walkach o Pozycję Trzcielską i Front Forteczny Łuku Warty-Odry. Należał do niej również uformowany w Kostrzynie 68 zapasowy batalion pionierów.
Naturalnie chodzi tutaj jedynie o strzępy danych zaczerpniętych z dostępnej literatury. Wdzięczni będziemy za wszelkie informacje o formacjach wojskowych, które w okresie wojny przewinęły się przez Kostrzyn.
Inne pytania, na które opracowaliśmy odpowiedzi:
W którym miejscu usytuowany był kościół przy dawnej ulicy Adolfa Hitlera?
Gdzie przed wojną znajdował się tartak w Kostrzynie?
Czy w Kostrzynie lub w okolicach znajdowały się obozy RAD?
Co stało się z armatą i obeliskiem, które się znajdowały na Bastionie Król?
Czy posiadacie Państwo informacje na temat "starego amfiteatru"?
Jakie były losy kostrzyńskiej straży pożarnej przed wojną?
Czy znana jest historia kamienicy przy ul. Wodnej 13? Podobno kiedyś był to szpital?
Przez kogo został rozebrany zamek i gdzie powędrowały jego cegły?
Co znajdowało się przed wojną na obecnej ulicy Krótkiej?
Gdzie znajdował się "Bienenhof"?
Skąd pochodzi nazwa Wzgórze Grudzia? W którym miejscu znajdowała się wieś Grudzia?
Gdzie w przedwojennym Kostrzynie znajdował się stadion miejski?
Kto i kiedy kazał usunąć z kostrzyńskich ulic tory tramwajowe?
Do czego służył filar widoczny z mostu na rzece Warcie?
Kiedy otwarto Stadion Miejski w Kostrzynie nad Odrą?
Kiedy definitywnie zamknięto przejazd przez most, na drugą stronę Odry dla ludności cywilnej?