Pokaż Stare Miasto
na większej mapie
Muzeum
Twierdzy Kostrzyn - Bastion Filip
ulica Chyżańska 48
66-470 Kostrzyn nad Odrą
tel. 607 770 603
tel. 607 833 905
Godziny otwarcia
Wtorek - Niedziela 10:00 - 16:00
(po wcześniejszym ustaleniu terminu)
Bastion "Filip" jest położony w południowo-zachodniej części Twierdzy, nieopodal Bramy Chyżańskiej. Dzieło to leżało dokładnie u ujścia Warty do Odry (początkowo Warta przebiegała pod jego murami). To zapewne położenie zdecydowało o wybudowaniu go w tym miejscu - dzięki temu można było kontrolować statki handlowe w zlewisku Warty i Odry. Ponadto takie usytuowanie pozwalało z załogą rawelinu "August Wilhelm" w pełni kontrolować drogę prowadzącą do Słońska i Frankfurtu oraz osłaniać w razie potrzeby Bramę Chyżańską i most na fosie. Do dzisiaj widocznym śladem zmiany biegu rzeki przez francuskich inżynierów jest koryto fosy.
Bastion "Filip" powstał w XVI wieku podczas pierwszego okresu fortyfikacji Twierdzy. Jego nieregularny plan wynika z oddziaływań nań obu wspomnianych rzek. Nowoczesne, jak na czasy budowy, rozwiązania architektoniczne bastionu widać do dzisiaj w jego sylwetce - pierwotnie był stworzony jako otwarty dziedziniec zamknięty wałem z piasku, a następnie wzmocniono go ceglanym murem ze strzelnicami dla dział, tworząc ostatecznie trwały ceglano-ziemny mur o skośnym nachyleniu. Pierwotnie miał on wieże strzelnicze, z których zrezygnowano około XVIII wieku, podobnie jak i z wiatraka, który stał na tarasie. Kolejne etapy przebudowy to podwyższanie poziomu stanowisk ogniowych oraz stworzenie systemu pomieszczeń.
Rozwój sztuki wojennej spowodował zmianę przeznaczenia bastionu. Od XIX wieku stał się on obiektem całkowicie cywilnym - umieszczono w nim stację pomp zasilających wodociągi Starego Miasta (wybudowane zostały w latach 1891-92). Z tego okresu pochodzą także zbiorniki umieszczone niedaleko bastionu, widoczne z jego tarasu. W zbiornikach tych woda była filtrowana i schładzana. Nie bez znaczenia dla zmiany przeznaczenia bastionu do takich celów była grodza pozwalająca regulować poziom wody w fosie. W 1929 roku urządzona została w bastionie ekspozycja muzealna poświęcona historii twierdzy. Bastion został częściowo zniszczony podczas działań wojennych.
