Historia Kostrzyna to nie tylko burzliwe dzieje twierdzy, to także ponad tysiącletnie dzieje tego miejsca. Zanim w XIII wieku w Kostrzynie i okolicy pojawiła się ludność germańska na terenach tych, od kilku stuleci, zamieszkiwali Słowianie. Na prawym brzegu Warty archeolodzy nimieccy w 1914 roku znaleźli pozostałości osady słowiańskiej z IX-X wieku. Przypuszczalnie była to najstarsza osada na terenie dzisiejszego Kostrzyna - Kłośnica. Powojenne badania na Starym Mieście odkryły słowiańską ceramikę z X-XI wieku. Niewykluczone, że gdzieś na starówce istniał wtedy gród z okresu panowania Mieszka I. Władcy Polan w X i XI wieku korzystali z usług wojowników północy - wikingów. Śladem obecności Słowian jest Chyża - osada rybacka w najstarszej części miasta (stąd powstały nazwy: ulica Chyżańska, Brama Chyżańska, Kostrzyn-Chyża czyli Kuestrin Kietz.